پناهندگی در پرتغال

کنوانسیون 1951 ژنو اصلی ترین سند بین المللی حقوق پناهندگان است. این کنوانسیون به وضوح بیان می کند که پناهنده کیست و نوع حمایت قانونی، سایر کمک ها و حقوق اجتماعی که وی باید از کشورهایی که سند را امضا کرده اند، دریافت کند را نیز بیان می دارد. طبق ماده8 قانون اساسی جمهوری پرتغال: هنجارها و اصول حقوق بین الملل عمومی بخشی از حقوق پرتغال است. همچنین کنوانسیون ژنو در سال 1967 به امضا کشور پرتغال رسید. بنابراین حقوق و مسائل ذکر شده در کنوانسیون 1951 ژنو در مورد حقوق پناهندگان بخشی از حقوق پرتغال خواهد بود و پناهندگی در پرتغال با رعایت شرایط مربوط به کشور پرتغال برای پناهندگی امکان پذیر است. بر اساس ماده 1 کنوانسیون 1951 ژنو، پناهنده به شخصی گفته می شود که: به دلیل ترس از آزار و اذیت به دلایل نژادی ، مذهبی ، ملیتی ، عضویت در یک گروه اجتماعی خاص یا عقاید سیاسی قادر نیست یا به دلیل چنین ترسی، حاضر نیست در کشور متبوع خود زندگی کند. در قانون پناهندگی در پرتغال نیز تعریفی مشابه آنچه که در ماده 1 کنوانسیون 1952 ژنو گفته شد، برای اصطلاح پناهنده وجود دارد.

از جمله اولین خطراتی که پناهجویان در پناهندگی پرتغال را می تواند تهدید کند، خطرات مسیری است که افراد برای پناهندگی انتخاب می کنند که در بسیاری از موارد افراد از طریق مسیر های غیرقانونی ، پر خطر و صعب العبور از جمله سفر با کشتی ها دست به اقدام می زنند که وجود دزدان دریایی، قاچاقچی ها و افراد سود جو در این مسیر خالی از خطر برای افراد نخواهد بود. خطر بعدی که می توان از آن نام برد خطرات مربوط به اسکان است. CPR شورای پناهندگان پرتغال دارای یک مرکز پذیرش است که پناهجویان می توانند به مدت یک ماه در انتظار تصمیم پذیرش ادعا بمانند. اما تحقیقات بسیاری نشان داده است اوضاع این مراکز و کمپ ها به لحاظ وضعیت زندگی، سلامتی و بهداشت و درمان خوب نبوده و اثرات جسمی و روحی آن تا سالها در افراد باقی می ماند و حتی زمینه هایی از خودکشی را فراهم می آورد. اگر درخواست پناهندگی در پرتغال افراد مورد پذیرش قرار نگیرد، فرد باید به کشور خود بازگردد و یا اینکه باید به کشورهای دیگر رفته و درخواست پناهندگی ثبت نماید، بنابراین خطر عدم پذیرش پناهندگی نیز وجود دارد و بهتر است افراد قبل از اقدام دلایل معتبری را فراهم آورند و شرایط پذیرش کشور مورد نظر را به طور کامل بررسی نمایند. زنان بی سرپرست یا کودکان ، معلولین و افراد مسن به عنوان افراد آسیب پذیر معرفی می گردند که در مسائل خطر پذیر باید به طور جدی در نظر گرفته شوند البته افرادی که این ویژگی ها را داشته باشند توسط خدمات اجتماعی اضطراری “سانتا کازا دا میسیریکدیا” لیسبون پشتیبانی می شوند.

در ابتدای پناهندگی در پرتغال افراد متقاضی ۸ روز پس از عبور از مرز مهلت خواهند داشت تا درخواست پناهندگی خود را نزد SEF ثبت کنند و سپس سند اعلامیه پناهندگی، که اعتبار آن 20 روز می باشد را دریافت نمایند. در این 20 روز سازمان SEF تصمیم بر رد یا پذیرش متقاضی را صادر خواهد کرد. اگر تصمیم مدیر SEF منفی باشد ، متقاضی می تواند مجدداً از کمیساریای ملی پناهندگان درخواست پناهندگی پرتغال را ثبت کند، که ظرف 48 ساعت تصمیم صورت گرفته اعلام خواهد شد. اگر بار دیگر، این تصمیم منفی باشد، متقاضی می تواند ظرف 8 روز در دادگاه قضایی اداری درخواست تجدیدنظر كند. اگر درخواست پناهندگی در پرتغال پذیرفته شود، اجازه اقامت موقت صادر می گردد که اعتبار آن دو ماه است و تا 30 روز نیز قابل تمدید می باشد. با داشتن کارت اقامت موقت شخص حق کار، شرکت در دوره های آموزش حرفه ای، مطالعه کردن، درخواست کارت مشارکت مالیاتی و گرفتن مشاوره رایگان از همکاران اضطراری اجتماعی که توسط شورای پناهندگان پرتغال و سایر سازمان های بشر دوستانه ارائه می گردد، را خواهند داشت. تمام اسنادی که به امضای پناه جویان نیاز دارند باید به زبانی که آنها می توانند درک کنند ترجمه شود.

افرادی که پناهنده می شوند و درخواست پناهندگی در پرتغال را ارسال می نمایند باید دلیلی ارائه نمایند که نشان می دهد آنها در کشور خودشان بنا به دلایلی که آن دلایل باید در چهارچوب تعریفی که توسط کنوانسیون 1951ژنو ارائه شده است، قرار گیرد، مورد آزار و اذیت و شکنجه بوده اند و از ترس در خطر قرار گرفتن جان و مالشان دیگر حاضر نیستند به کشور مبدأ خود باز گردند. که در این صورت اگر اشخاص واجد شرایط قرار گیرند برای پناهندگی در پرتغال پذیرفته شده و می توانند اقامت و سپس تابعیت آن کشور را دریافت کنند و به این کشور مهاجرت کنند.

• پناهندگی مذهبی: آزادی مذهب یک حق اساسی است که در قوانین اساسی بسیاری از کشورها که همچنین در قوانین پناهندگی پرتغال نیز وجود دارد و هم در قوانین بین المللی منعکس یافته است. بنابراین افرادی که گرایش مذهبی شناخته نشده در کشور مبدأ را داشته باشند و یا اگر شخص از دین خود که اصولاً دین رسمی کشور مبدأ می باشد، خارج شود ممکن است مشمول پناهندگی مذهبی قرار گیرد. بیشترین پرونده های پناهندگی مذهبی مربوط به ایرانیان است چرا که در قانون ایران تبعیض دین وجود داشته و اگر شخص مسلمان بوده و از دین اسلام خارج شود و به دین دیگری گرایش یابد، مرتد بوده و حکم آن مرگ می باشد.
• پناهندگی نژادی: بر اساس متن مستند ماده ۱ کنوانسیون ۱۹۶۵: هرگونه تبعیض، محرومیت، محدودیت یا امتیاز بر مبنای نژاد، رنگ، اصل و نسب یا ریشه ملی یا قومی که در شناسایی، برخورداری یا اجرای مساوی حقوق بشر و آزادی های اساسی در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سایر زمینه های مربوط به زندگی عمومی لطمه وارد می سازد، مردود اعلام شده است. اما در برخی کشورها همچنان تبعیضاتی که می تواند مشمول این تعریف باشد، صورت می گیرد که بارز ترین نمونه آن تبعیض علیه سیاه پوست ها می باشد که یا از طرف دولت و حکومت کشور مبدأیا مردم آن صورت می گیرد. که در این موارد هم می توانند درخواست پناهندگی پرتغال را ثبت نمایند.
• پناهندگی سیاسی: افرادی که دارای گرایش ها و تفکرات سیاسی باشند که دولت مبدأ با آن مخالف بوده و شروع با آزار و اذیت و شکنجه افراد نماید، در این حالت افراد می توانند مشمول این تعریف قرار بگیرند. پناهندگی سیاسی را نباید با تبعید سیاسی اشتباه گرفت.
• پناهندگی جنسی: برخی افراد دارای گرایش های جنسی متفاوت از اکثریت جامعه هستند، زمانی که توسط جامعه ای که در آن زندگی می کنند مورد قبول واقع نشده یا گرایش آنها به رسمیت شناخته نمی شود و مورد آزار و اذیت قرار می گیرند و احتمال اینکه در آینده هم مورد آزار و اذیت قرار بگیرند هم وجود داشته باشد، ممکن است دست به پناهندگی بزنند. همجنس گرایان و دوجنسه ها می توانند مشمول این نوع کیس ها باشند. در این موارد هم شخص باید دلایل قابل قبولی نزد مسئولین مربوط به پناهندگی در پرتغال ارائه نمایند.
• پناهندگی به علت عضو بودن در گروه های اجتماعی خاص: افرادی هستند که در گروه های خاص عضویت یافته و یا در آن گروه ها فعالیت می نمایند که توسط دولت کشور مبدأ به عنوان یک تهدید مشاهده می شوند و امکان دارد این افراد مورد آزار و اذیت قرار بگیرند و بر این اساس دست به پناهندگی می زنند.
• پناهندگی جنگی: در کشورهایی که جنگ وجود دارد افرادی که در مناطق جنگی قرار می گیرند از آن مناطق به سمت کشورهای دیگر گریخته و ممکن است درخواست پناهندگی بدهند. مثال بارز این نوع کیس، در سالهای اخیر، نسبت به اتباع کشور سوریه می باشد که اکثراً از کشور آلمان درخواست پناهندگی کردند.
• پناهندگی اجتماعی: طبق قواعد حقوق بین الملل دولت ها باید بتوانند حداقل حقوق مورد نیاز اتباع خود و یا افرادی که در حوزه ی جغرافیایی آنها بنابر دلایل قانونی قرار گرفته اند، را تأمین نمایند. در این میان افرادی که از خدمات اجتماعی موجود در کشور مبدأ خود ناراضی هستند و ادعا دارند که حداقل های موردنیازشان در کشور مبدأ تأمین نمی گردد، ممکن است درخواست پناهندگی اجتماعی کنند.

در تمامی کیس های ذکر شده شخص متقاضی باید دلایلی که مبنای درخواست خود قرار داده است را نزد مسئولین مربوط به پناهندگی پرتغال، اثبات نماید.